Blog

Mantolama (dış cephe ısı yalıtımı), binaların dış yüzeylerine uygulanan katmanlı yalıtım sistemleridir. Bu katmanlar genellikle strafor (EPS), taş yünü, cam yünü veya benzeri ısı yalıtım malzemeleriyle kaplanan sıva, kompozit panel veya taş kaplamalardan oluşur. Mantolama, özellikle enerji tasarrufu sağlamak, iç mekân konforunu artırmak ve binaları çevresel etkenlerden korumak amacıyla uygulanır. Örneğin kış aylarında mantolama yapılan binalarda ısı kaybı azalır, yazın dışarıdaki sıcaklık iç mekâna daha az nüfuz eder. Böylece ısıtma ve soğutma maliyetleri düşer. Mantolama ayrıca yağmur, nem ve rüzgar gibi dış etkilere karşı bina cephelerini korur.

Kamu ve özel sektör, mantolama uygulamalarını teşvik etmekte ve mevzuatla desteklemektedir. 2000 yılında çıkarılan Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliği (08.05.2000) yeni binalarda ısı yalıtım standardı getirmiştir. 2008’de eklenen zorunlu Enerji Kimlik Belgesi (EKB) uygulamasıyla binaların enerji performansı belgelendirilirken mantolamaya dair kriterler belirlenmiştir. Bu düzenlemeler, Türkiye’de mantolama oranının hızla artmasına katkı sağlamıştır. Bankacılık sektöründe de ısı yalıtımı desteklenir; örneğin kamu bankalarının verdiği ısı yalıtım kredilerinde DASK ve konut sigortası şartı aranır. Mantolama ve yalıtım projeleri için devlet destekleri ve vergisel avantajlar da sağlanmaktadır.

Mantolama İşlem Adımları

Mantolama yaptırmayı düşünen konut sahiplerinin, süreci planlı şekilde yürütmesi önemlidir:

• Yönetim Kurulu Kararı: Apartman veya site binalarında dış cephe yalıtımı, kat maliklerinin ortak kararıyla yapılır. Çoğunluğun onayı alınmalıdır.
• Ruhsat ve İzinler: Belediyeden gerekli imar ve tadilat ruhsatları alınmalıdır. Isı yalıtımı işlemleri proje kapsamında belediye onayına tabidir.
• Enerji Kimlik Belgesi: Mantolama öncesinde veya sonrasında binanın EKB’si alınır ya da güncellenir. Isı yalıtımı binanın enerji sınıfını yükselteceği için bu belge önem kazanır.
• Sigorta Bilgilendirmesi: Mantolama planlandığında DASK ve konut sigortası şirketlerine bilgi verilmelidir. Mantolama sonrası binanın değerindeki artış sigortaya bildirilerek poliçeler güncellenmelidir.
• Uygulama Aşaması: Mantolama işi nitelikli firmalara yaptırılmalı, malzeme kalitesi ve uygulama tekniği kontrol edilmelidir. Uygulama sırasında beton çatı veya dış duvar gibi taşıyıcı elemanlara zarar verilmemesine dikkat edilmelidir.
• Son Kontrol: Mantolama tamamlandığında yetkili kişiler yapıyı kontrol eder. Eksik veya yanlış uygulama varsa düzeltilir. Sigorta için belge yenileme öncesi son kontrol yapılması önerilir.
• Atık Yönetimi: Mantolama sırasında oluşan atık malzemelerin (kırık sıva parçaları, ambalaj atıkları vb.) çevreye zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesi gerekir. Sigorta şirketleri, bazı poliçelerde çevre yönetmeliklerine uyumu şart koşabilir; bu kapsamda atık yönetimi belgelenmeli ve ilgili kurumlara bildirilmelidir.

Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) Kapsamı

Zorunlu Deprem Sigortası (DASK), 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında her mesken için yaptırılması gereken bir sigortadır. DASK, yalnızca depremin kendisi veya deprem sonrası yangın, infilak, tsunami veya yer kayması gibi doğrudan etkilerle oluşan maddi hasarları güvence altına alır. Bu sigorta, tapulu konutlarda binanın taşıyıcı sistemini ve ona bağlı yapı elemanlarını kapsar. Örneğin aşağıdaki yapısal bölümler tipik DASK teminatındadır:

• Temeller, kolonlar ve taşıyıcı kiriş sistemi
• Ana duvarlar ile bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar
• Tavanlar, döşemeler, merdivenler ve sahanlıklar
• Asansör boşlukları, bacalar ve tesisat kanalları
• Çatılar ve benzer nitelikte tamamlayıcı yapılar

DASK poliçesiyle belirlenen sigorta bedeli, binanın yeniden inşa maliyeti esas alınarak tespit edilir. Deprem anında bu taşıyıcı sistemde oluşan çatlak, göçük veya yıkım gibi yapısal hasarlar DASK tarafından tazmin edilir. Örneğin betonarme kolonlardaki kırılmalar, taşıyıcı duvarlardaki çatlaklar veya çatı sistemindeki çökmeler DASK kapsamında karşılanır. DASK’ta ödenecek tutar binanın yeniden inşa bedeliyle sınırlıdır. DASK poliçesi genellikle 1 yıllık düzenlenir ve süresi geldiğinde yenilenmesi zorunludur. Süresi dolmuş veya yaptırılmamış DASK sigortası, kanun gereği idari para cezasına tabi tutulur ve bina kullanıma kapatılabilir.

DASK’ın kapsamı dışındakiler şunlardır: Enkaz kaldırma, geçici konut masrafları, bina dışındaki taşınır eşyalar (mobilya, beyaz eşya vb.), işgücü kaybı, kişisel yaralanma ve ölüm tazminatı gibi kalemler DASK ile karşılanmaz. Ayrıca binanın kendi malzeme veya uygulama hatalarından kaynaklanan zamanla gelişen hasarlar da teminat dışıdır. Kısacası, DASK yalnızca deprem kaynaklı ani yapısal hasarları güvence altına alır. Mantolama ise bina taşıyıcı sistemine dahil olmayan bir dış kaplama olduğu için DASK kapsamı dışında kalır; depremde binaya gelen hasarlar DASK’la karşılanırken, mantolama onarımı için DASK ödemesi yapılmaz.

Konut Sigortası Kapsamı

Konut sigortası, isteğe bağlı bir poliçe ile ev sahiplerine geniş bir risk yelpazesi için güvence sunar. Standart bir konut sigortası genellikle aşağıdaki ana teminatları içerir:

• Yangın, yıldırım ve infilak: Evde çıkan yangın veya düşen yıldırım sonucu binada ve eşyada oluşan zararları karşılar. İnfilak (patlama) gibi olaylar da teminat altındadır. Bu teminat, yangının başladığı bölgedeki yıkımı ve yangından yayılan duman-is gibi ikincil hasarları kapsar. Örneğin elektrik kontağından çıkan yangın, tüpgaz patlaması veya evde çıkan diğer kazara yangınlar bu kapsamda değerlendirilir. Yangın teminatı ayrıca yangını söndürmek için yapılan müdahaleyi de kapsar; sigortalının olayda itfaiyeyi haber vermesi ve derhal sigorta şirketini bilgilendirmesi önemlidir.
• Dış kaynaklı su hasarları (su baskını, sel, heyelan): Ev çevresindeki dere, nehir veya altyapı taşması gibi dış kaynaklı su baskını olayları sigorta kapsamında değerlendirilir. Aşırı yağış sonrası bina çevresi suyla kaplanırsa veya bir göl/baraj taşarsa ortaya çıkan hasarlar bu teminata girer. Örneğin binanın bodrum katının suyla dolması, selin giriş-çıkışları engellemesi veya toprak kayması sonucu zemindeki hasar sigortanın ödeme alanına girer. Dış kaynaklı su baskını durumunda sigorta şirketi suyun nasıl girdiğini ve verdiği hasarı belgelendirir; ardından yapıdaki onarım ve eşya zararlarını öder.
• İç kaynaklı su hasarları (dahili su): Ev içindeki tesisattan (su boruları, kalorifer kazanı, musluk vb.) kaynaklanan arızalar sonucu meydana gelen su kaçakları bu teminat kapsamındadır. Örneğin banyodaki su borusunun patlayıp mutfak ve salonda su basması, kalorifer kazanının arızalanarak içeri su sızdırması veya su deposunun sızdırması durumları konut sigortası ile karşılanır. İç su teminatı, hasarın ev içindeki yapı ve eşya bileşenlerindeki zararları öder. Ancak tesisatçı çağırma, boru temizleme gibi düzenli bakım giderleri teminat dışıdır; yalnızca ani su kaçaklarının doğurduğu zararlar ödenir. Ev sahibi su kaçağını fark eder etmez sigorta şirketine haber vermelidir.
• Fırtına, dolu, kar yükü: Aşırı rüzgâr fırtınası veya hortum gibi hava olaylarının yol açtığı hasarlar bu teminat kapsamına girer. Örneğin şiddetli rüzgâr çatının bir kısmını uçurursa veya yağmur oluklarını söküp atarsa onarım giderleri karşılanır. Yoğun dolu yağışı pencere camlarını kırabilir; oluşan zarar dolu teminatıyla karşılanır. Yoğun kar yağışı çatıda birikerek çökmeye neden olursa kar yükü teminatıyla onarım yapılır. Bu risk teminatları, doğrudan dış hava koşulları nedeniyle meydana gelen hasarları içerir; bakım eksikliği veya eski çatının çökmesi gibi durumlar genellikle teminat dışında kalır.
• Hırsızlık ve zorla girme: Hırsızlık olayında ev sahibinin olmadığı sırada veya zor kullanılarak yapılan hırsızlık girişimi sırasında binanın duvarları, kapıları veya pencereleri zarar görebilir. Bu durumlarda oluşan hasarlar sigorta kapsamında değerlendirilebilir. Örneğin kırılan kapı kilidi, kırılan pencere camı veya zorla açılan kasadaki hasarlar bu teminat altında ödenir. Hırsızlık teminatı ayrıca bina içindeki eşyaların çalınmasına yönelik ayrı bir kapsama sahiptir (beyaz eşya, mobilya gibi taşınır mallar için genellikle ayrı teminat limitleri belirlenir). Hırsızlık hasarında genellikle olay başına ve yıllık limitler uygulanır; tazminat için polis raporu gibi resmi belgelerin sunulması istenebilir.
• Cam kırılması: Sabit cam ve aynaların kırılması hasarı da bazı konut poliçelerinde teminat kapsamına dahildir. Balkon kapısı camı, pencere camları veya sabit duvar aynaları kırıldığında, bu onarım masrafları ödenir. Örneğin balkona gelen bir taşın pencere camını kırması veya deprem esnasında çatlaması durumunda, cam kırılması teminatı devreye girer. Cam kırılması sigortası genellikle zorla giriş (hırsızlık) ve dış etken (taş, kuş çarpması, küçük ve ani darbeler) kaynaklı kırılmaları içerir.
• Grev, lokavt, terör ve saldırı: Toplumsal olaylar sonucu konut ve çevresinde meydana gelebilecek zararlar, poliçeye ek teminat olarak alınabilir. Örneğin bir eylem sırasında atılan molotof kokteylinin yangına yol açması veya terör olayında meydana gelen patlama hasarları bu teminat kapsamında sigortalanabilir. Bu tür ek teminatlarda genellikle küçük bir muafiyet oranı uygulanır. Normal şartlarda barışçıl gösterilerde oluşan hasarlar çoğu poliçede kapsam dışı tutulur; ancak şiddetli olay veya terör gibi durumlarda hasarın sigorta tarafından karşılanması mümkün olabilir.
• Ferdi kaza: Konut sigortasına isteğe bağlı ek teminat olarak ferdi kaza güvence paketi eklenebilir. Bu teminat ile sigortalı kişi veya aile bireylerinin ev içinde veya dışında geçirdikleri kazalarda meydana gelebilecek bedeni zarar veya sakatlık durumları teminat altına alınabilir. Örneğin merdivenden düşme sonucu kalıcı sakatlık, ev dışında araç çarpması sonucu yaralanma veya iş kazasına benzer durumlar bu kapsamda değerlendirilir. Ferdi kaza teminatı sakatlanma ve vefat durumlarında poliçe limiti doğrultusunda tazminat ödemesi yapar. Normal konut sigortasında bu koruma yoktur, ayrıca alınmalıdır.
• Enflasyondan korunma: Poliçe süresince bina ve eşya değerlerinin enflasyona göre otomatik güncellenmesini sağlayan teminattır. Ekonomik dalgalanmalar sırasında ısı yalıtım maliyetleri ve genel inşaat maliyetleri artabileceği için bu teminat önemlidir. Böylece poliçe limiti sabit kalmayarak, gelecekte yüksek enflasyon nedeniyle azalan değer riskini azaltır.
• Taşıt çarpması: Kara veya hava taşıtlarının konuta çarpması sonucu oluşan hasarlar da sigorta kapsamına alınabilir. Örneğin yoldan çıkan bir otomobilin eve çarpması veya düşen bir uçak motorunun hasar vermesi nadir olsa da bu teminatla karşılanır. Bu durumda hasar ödemesi için kaza tespit tutanağı veya benzeri resmi belgeler gerekebilir. Poliçe taşıt çarpması sonucu oluşan direkt hasarı öder; fakat bu teminat genellikle sınırlı olayları içerir.

Konut sigortası ile DASK farklı amaçlı sigortalardır. DASK yalnızca deprem ve sonrası oluşan belirli olayları kapsarken, konut sigortası yangın, sel, hırsızlık gibi geniş bir yelpazede koruma sağlar. Örneğin konut sigortasına eklenen deprem teminatı ile DASK kapsamının ötesindeki deprem zararları da güvence altına alınabilir. Bu sayede deprem sonrası ortaya çıkan yangın, toprak kayması veya infilak hasarları da poliçe ile karşılanabilir. Öte yandan, konut sigortası DASK’ın aksine ev içindeki eşyaları da korur; DASK sadece binanın yapısal kısımlarını güvence eder.

Konut sigortasında mantolamaya özel bir teminat yer almaz. Standart bir konut poliçesinde mantolama katmanının hasarları genellikle ana teminat dışında tutulur. İzolasyon arızaları çoğunlukla bakım eksikliği veya malzeme yıpranması olarak görüldüğü için konut sigortası bu tür hasarları ödemez. Ancak sigorta şirketleri ekstra koruma amaçlı “izolasyon teminatı” veya “dış cephe kaplama teminatı” sunabilir. Eğer poliçeye bu ek teminat dahil edilmişse, su baskını veya fırtına gibi ani bir olaydan kaynaklanan mantolama hasarları poliçe limitleri dahilinde karşılanabilir.

• İhtiyari Deprem Sigortası (İDS): Konut sigortası poliçelerine ek olarak alınabilen bu teminat, DASK’ın ödemediği veya teminatta kalan büyük deprem zararlarını karşılamaya yöneliktir. DASK’ın üstündeki ek koruma sağlayarak, bina tamamen yıkıldığında yeniden yapım masraflarının tamamını karşılayabilir. Mantolama bu poliçede de bina dışı ek kaplama olarak ele alınır; depremde mantolama masrafları için özel ödeme yapılmaz, ancak binanın büyük hasarlı yeniden inşası kapsamında bu ek malzemeler de maliyete katılabilir.

Cephe Kaplaması Çeşitleri ve Sigorta Etkileri

Mantolama haricindeki dış cephe kaplamaları geniş bir çeşitlilik gösterir ve her birinin risk profili farklıdır. Giydirme cephe sistemleri (cam, metal, kompozit veya taş paneller) binaya estetik ve koruyucu katman ekler. Bu sistemlerde ısı yalıtımı arkasına paneller monte edilir; montaj kalitesi, su yalıtımı ve rüzgar dayanımı sigorta açısından önemlidir. Aşırı rüzgar veya dış darbeyle paneller uçarsa, hasar sigorta kapsamında değerlendirilebilir. Su sızdırması gibi olaylarda da su hasarı sigortası devreye girebilir.

Ahşap veya metal kaplamalar ise özellikle yangın riskini artırabilir. Ahşap kaplamalar doğrudan yanma riski taşır; bu nedenle yangın teminatı yanmakta olan ahşap malzemeleri de kapsar. Metal kaplamalar ise yüksek ısıda şekil değiştirebilir. Konut sigortası yangın teminatı, bu malzemelerin neden olduğu yangın hasarlarını da içerirken, mantolama veya giydirme cephe yangını bakım-onarım olarak değerlendirilir. Yangın durumunda ahşap malzeme daha hızlı yanabileceğinden primler yükselebilir; bu nedenle sigorta şirketleri yanmaz boyalı veya metal malzemeleri tercih edenlere avantajlı şartlar sunabilir.

Taş, tuğla veya seramik kaplamalar genellikle daha dayanıklıdır. Dış yüzeye doğal taş, tuğla veya seramik kaplama yapılması binaları ekstra korur. Bu uygulamalarda dış darbeler ve su hasarı (örneğin fırtına sırasında kopan taş parçası veya şiddetli yağış) bina kapsamında onarılır. Ancak bu sert kaplama altında kalan su yalıtımı katmanında oluşan sorunlar sıklıkla bakım eksikliği sayılır. Örneğin taş kaplama altından su sızarsa, bu olay sigorta kapsamı dışında tutulabilir.

Cam cepheler de modern binalarda popülerdir. Cam cepheler yüksek enerji verimliliği ve estetik sağlar ancak kırılgan oldukları için risklidir. Büyük cam panellerin kırılması veya çatlaması durumunda onarım masrafları yüksektir. Konut sigortası, düşen cisim veya deprem sırasında kırılan camları karşılayabilir; ancak montaj hatası nedeniyle meydana gelen kırılmalar genellikle teminat dışında tutulur.

Sonuç olarak, tüm bu dış cephe kaplamalarında hasarın nedeni sigorta değerlendirmesinde kilit öneme sahiptir. Aşırı rüzgâr veya darbe ile panel uçması veya cam kırılması sigorta kapsamında, uygulama hatası veya malzeme eskimesi sonucu oluşan sorunlar ise genellikle kapsam dışıdır. Yeni bir cephe kaplaması uygulayan sigortalıların bu bilgileri poliçelerine ekletmeleri risk analizinde faydalı olur.

Mantolama ve Poliçe Bedeli

Mantolama veya diğer dış cephe iyileştirmeleri yapıldığında sigorta poliçelerini güncellemek gerekir. Sigorta bedeli (poliçe limiti), binanın yeniden inşa maliyetine göre belirlenir. Mantolama uygulaması sonrası binanın değeri arttığı için bu ilave maliyeti de sigorta bedeline eklemek önemlidir. Aksi takdirde olası bir hasar durumunda ödenecek tazminat binayı yeniden yapmaya yetmeyebilir. Hem DASK hem de bireysel konut sigortası yaptıranlar, mantolama sonrası binanın yeni değerini sigorta şirketine bildirip poliçe limitinin artırılmasını sağlamalıdır.

Sigorta Bedeli ve Prim: Sigorta primleri, poliçe kapsamına ve bina değerine göre hesaplanır. Mantolama gibi ek donanımlar binanın değerini yükselttiği için primin artmasına neden olabilir. Ayrıca mantolamada kullanılan malzemeye göre risk farklılaşır; örneğin EPS mantolama daha yanıcı olduğundan bazı sigorta şirketleri bu riski değerlendirip primte artış uygulayabilir. Sigorta eksperleri, bina değerini hesaplarken mantolama maliyetini de hesaba katmalı, böylece olası hasarda eksik tazminat riski önlenmelidir.

Mantolama finansmanı için kredi veya devlet desteği alınıyorsa sigorta yaptırmanın önemi daha da artar. Örneğin kamu bankalarının sağladığı ısı yalıtım kredilerinde DASK ve konut sigortası yaptırma koşulu aranır. Bu kredilerle mantolama masrafları finanse edilirken, sigorta poliçelerinin de geçerli olması banka tarafından şart koşulur. Mantolama tamamlandığında sigorta sözleşmesini güncelleyip binanın toplam değerini yeniden hesaplatmak, ileride çıkabilecek uyuşmazlıkların önüne geçer.

Sigorta Hasar Süreci

Mantolama yapıldıktan sonra bir afet veya hasar durumunda izlenecek adımlar şunlardır:

• Hasar Bildirimi: Hasar meydana gelir gelmez (deprem, fırtına, su baskını vb.), 15 gün içinde ilgili sigorta şirketine yazılı bildirim yapılmalıdır. DASK hasarı için DASK’a, konut hasarı için konut sigortası şirketine başvurmak gereklidir.
• Eksper İncelemesi: Sigorta uzmanı hasarlı yapıya gelip inceleme yapar. Mantolama levhası altındaki çatlaklar, taşıyıcı kolon hasarları tespit edilir. Taşıyıcı sisteme ait hasarlar DASK kapsamında değerlendirilirken, mantolama sistemine ilişkin hasar konut sigortası kapsamında incelenebilir.
• Onarım Planlama: Eksper raporuna göre onarım süreci belirlenir. DASK’ın ödeyeceği tazminat, binanın yeniden yapım bedeli üzerinden hesaplanır. Konut sigortası da gerekli ise izolasyon veya cephe onarımı için ödeme yapar.
• Uygulama: Hasar onarımı titizlikle yapılır. Deprem sonrası onarımda yapı güvenliği ön plandadır. Mantolama veya cephe malzemeleri zarar gördüyse, yeni malzemelerle yeniden uygulanır; bu masraflar poliçe limitleri dahilinde karşılanır.

Hasar durumunda doğru hasar bildirimi ve belge hazırlığı önemlidir. Özellikle mantolama altındaki çatlaklar normalde dışarıdan görünmeyebilir. Bu tür durumlarda sigorta eksperiyle işbirliği yaparak binadaki iç kısımların incelenmesini sağlamak gerekir. Yapının taşıyıcı elemanlarına dokunulmadan yapılan inceleme süreci, sigorta şirketi ve DASK yetkilileri tarafından koordine edilmelidir. Eksper raporlarında mantolama malzemesi, uygulama tarihi ve yöntemi belirtilmeli, izolasyon kalitesi değerlendirilmelidir. Ayrıca binanın yeniden inşa değeri hesaplanırken mantolamanın varlığı mutlaka hesaba katılmalıdır.

Sigorta Uzmanları İçin Notlar

Sigorta eksperleri ve acenteler, mantolama uygulanmış binalarda hasar tespiti yaparken ekstra özen göstermelidir. Deprem sonrası binanın taşıyıcı sisteminde çatlaklar varsa ancak dış cephe mantolaması sağlam görünüyorsa bile hasar kaydı tutulmalıdır. Mantolama çatlakları gizleyebileceğinden gerekirse sıva kaldırılarak yapıya bakılmalıdır. Eksper raporlarında mantolama malzemesi, uygulama tarihi ve yöntemi belirtilmeli, izolasyon kalitesi değerlendirilmelidir. Ayrıca binanın yeniden inşa değeri hesaplanırken mantolama maliyeti de mutlaka hesaba katılmalıdır.

• Ekip Eğitimi: Sigorta eksperlerinin mantolama ve dış cephe kaplamaları konusundaki bilgilerini güncel tutması önemlidir. Denetimler sırasında inşaat mühendisleri veya yapı uzmanlarıyla işbirliği yapılmalıdır. Eğitimli personel hasar tespitinde hata payını azaltır.

Sigorta İpuçları

• Mantolama beyanı: Poliçe yenilerken veya yeni sigorta yaptırırken binada mantolama varlığını sigorta şirketine bildiriniz. Böylece yapılan iyileştirmeler poliçe kapsamına uygun şekilde eklenir.
• Yangına dayanıklı malzeme: Mantolamada yanmaz veya yanmaya dayanıklı malzemeler kullanmak hem binanın güvenliğini artırır hem prim indirimine yol açabilir. Yalıtımda kullanılan strafor veya EPS yerine taş yünü gibi daha az yanıcı malzeme tercih edilmesi önerilir.
• Poliçe kapsamını kontrol edin: Bazı sigorta paketlerinde dış cephe yalıtımına ilişkin özel koşullar bulunabilir. Poliçe şartlarını dikkatle inceleyip eksik teminatları ek teminatla tamamlayınız. Örneğin “dış cephe kaplama hasarı kapsam dışıdır” gibi ibare varsa, bu riski karşılamak için izolasyon teminatı almalısınız.
• Muafiyet farkına dikkat: DASK poliçelerinde genellikle %2 muafiyet uygulanır; bu nedenle küçük hasarlar ödenmez. Konut sigortasında da muafiyet oranları olabilir; bunları öğrenin ve hasar tutarını bu oranlarla kıyaslayın.
• Belge saklama: Mantolama projelerindeki ruhsat, proje çizimleri ve sözleşmeleri saklayın. Hasar halinde projeye uygun uygulama yapıldığını kanıtlamak sigorta sürecini kolaylaştırır. Fotoğraf ve belge arşivi tutmak her zaman faydalıdır.

Sigorta Komisyoncusu Notları

• Mantolama yapılan binalarda sigorta ürünlerinin uygunluğunu kontrol edin. Örneğin, konut sigortası poliçesinde dış cephe kaplama hasarına ilişkin özel bir şart olup olmadığını sorun.
• DASK yaptıracak müşterilere mantolamanın malzeme ve yapı sınıfını doğru olarak teyit ettirin. Yanlış bilgi verilmişse, deprem sonrası hasar tespitinde tazminat sorunları yaşanabilir.
• Müşterilere, mantolama yatırımıyla konutun piyasa değerinin arttığını ve dolayısıyla poliçe bedelinin artırılması gerektiğini hatırlatın. Eksper talep ediliyorsa mantolama belgesi gösterilmeli, böylece yeni bedel tespitinde eksiklik olmaz.
• Müşterilere DASK’ın %2 muafiyetini ve konut sigortasında olası muafiyetleri anlatın. Deprem sonrası hasarlarda küçük hasarların ödenmeyebileceğini, konut sigortasında da özel koşulların olabileceğini bildirin.

Apartman Yönetimleri İçin Öneriler

• Apartman ortak alan sigortası yaptırılmışsa, dış cephe mantolamasından kaynaklanan hasarların onarımı bu poliçe kapsamında değerlendirilebilir. Yönetim, gerekirse dış cephe teminatının poliçeye eklenmesini sağlayabilir.
• Kat malikleri mantolama kararı verirken sigorta kapsamını da göz önünde bulundurun. Bina DASK ve konut sigortasını yenilerken veya düzenlerken, yapılacak mantolama sonrası binanın yeni değerini sigorta şirketine bildirmek gerekir.
• Ortak masraf veya aidat hesaplaması yapılırken, mantolama nedeniyle sigorta giderlerinin değişebileceği göz önüne alınmalıdır. Bu sayede ileride ortaya çıkabilecek eksik veya sürpriz harcamaların önüne geçilir.
• Mantolama projesine başlamadan önce toplu yaşam kurallarına uygun olarak tüm kat malikleri bilgilendirilmelidir. Yeni poliçe yapılacaksa maliklerin projeye dair bilgi sahibi olması, anlaşmazlıkları önler.

Coğrafi Risk Faktörleri

Konut sigortasında binanın bulunduğu coğrafi konum da prim ve teminat açısından önemlidir. Deniz kenarı bölgelerde rüzgar ve tuzlu hava etkisi artarken, dere kenarı veya su basar bölgelerde su taşkınları riski yüksektir. Sigorta şirketleri bu riskleri bölgesel risk haritaları ile değerlendirir. Örneğin deniz kenarında mantolama yapılmış bir yazlık evde tuzlu hava ve nem etkisi izolasyon ömrünü kısaltabilir; bu tür yapılar için sigorta primleri diğer bölgelere göre daha yüksek olabilir. Ayrıca bölgesel afet risklerine göre, DASK primleri Ege veya Doğu Anadolu gibi yüksek deprem riskli bölgelerde daha yüksek uygulanır. Mantolama yapılan binalar için bölgesel risklerin analizi, sigorta ekspertizinde göz önünde bulundurulmalıdır.

Sigorta Taleplerinin Reddi ve İhlaller

Sigorta şirketleri bazı durumlarda tazminat taleplerini reddedebilir. Örneğin:

• Yanlış Beyan: Sigortalı, bina yapımında veya mantolama uygulamasında eski yapı olduğunu, ruhsatsız ek yapı yaptığını veya önceden hasar geçirdiğini beyan etmediğinde, ortaya çıkan hasarlar poliçe dışında kalabilir.
• Bakım Eksikliği: Mantolama ile ilgili sorunlar çoğu zaman yıllarca süren bakım eksikliğine veya malzeme hatasına bağlanır. Dış cephe izolasyonunun bozulması, rutubet veya küçük çatlaklar uzun süre ihmal edildiyse, bu durum sigorta tarafından “bakım eksikliği” sayılarak ödeme yapılmayabilir.
• Tam Hasar Durumları: DASK’ta bina tamamen yıkılmış kabul edilip yeniden inşa bedeli ödenirken, mantolama ek maliyetleri ayrıca hesaplanmaz. Bu durumda sigortalı eksik ödemeye itiraz edebilir; ancak sigorta poliçe hükümleri gereği bu ek maliyetler ödenmeyebilir.

Sigorta ihlali durumunda, müşterinin itiraz hakkı vardır; ancak genellikle ek mahkeme veya Sigorta Tahkim Komisyonu süreci gerekebilir. Bu nedenle, mantolama ve bina ile ilgili tüm bilgilerin doğru ve eksiksiz beyan edilmesi esastır.

Sigorta Priminin Hesaplanması

Konut ve DASK sigortasının prim tutarı, birkaç faktörün kombinasyonuna bağlıdır. Bunlar şunlardır:

• Bina Yeniden İnşa Bedeli: Poliçe limiti binanın tamamen yeniden inşa maliyetine göre belirlenir. Mantolama maliyeti bu bedelde yer almalıdır.
• Yapı Sınıfı: Bina betonarme, gazbeton, çelik veya ahşap gibi farklı malzemelerden inşa edilebilir. Ahşap yapılar genellikle yüksek yanıcılık ve depreme duyarlılık taşıdığından primleri daha yüksektir. Betonarme yapılar daha düşük riskli kabul edilir.
• Bina Yaşı ve Durumu: Yeni veya bakımlı binalar risk sınıfı düşük kabul edilir; eski veya bakımsız binaların primleri yüksek tutulabilir. Mantolama yeniyse olumlu kabul edilir, ancak eski mantolama risk faktörü ekler.
• Coğrafi Bölge: Evin bulunduğu ilin deprem bölgesi, su baskını riski ve iklim şartları prim hesaplamasına girer. Örneğin dere kenarı, su basar bölgeleri yüksek primlidir. DASK primleri afet bölgesi haritasına göre oluşturulur; konut sigortası primleri de bölgesel risklere göre artabilir.
• Ek Teminatlar: Konut sigortasına eklenen hırsızlık, ferdi kaza, hukuki koruma gibi teminatlar primi artırır. İhtiyari Deprem Sigortası (İDS) primleri DASK’tan farklı tarifelere göre hesaplanır.

Sigorta eksperleri, mantolama sonrası güncellenen bina değerini bu hesaplamada kullanır. Yenileme veya tadilat projeleri sonrası prim güncellemesi yapılması gerekebilir.

Ortak Alan Sigortaları

Apartman veya site gibi çok bağımsız bölümlü yapılarda, konut sigortası bağımsız bölümü (daireyi) korurken bina genelini koruyan ortak alan sigortası da yaptırılabilir. Ortak alan sigortası bina dış cephesini, giriş holünü, merdiven boşluğunu, çatı alanını ve otopark gibi bölümleri kapsar. Mantolama onarımı çoğunlukla bu poliçe kapsamında değerlendirilir. Örneğin dış cephe mantolama levhasının düşmesi veya bir bölümünün zarar görmesi, ortak alan sigortası ile onarılabilir. Bu nedenle, mantolama çalışması yapılırken ortak alan sigorta poliçesinin kapsamının dış cephe zararlarını içerip içermediği gözden geçirilmelidir.

Enerji Kimlik Belgesi ve Finansman

Mantolama yapılan binalar için Enerji Kimlik Belgesi (EKB) alınması zorunludur. EKB, binanın ısıtma-soğutma verimliliğini gösteren bir sınıflandırmadır. Mantolama ile EKB’si iyileşen bir binanın piyasa değeri artar; buna bağlı olarak, binanın yeniden inşa maliyetinin yükselmesi sigorta bedeline yansır. Enerji verimliliği kredileri ve devlet teşvikleri, bu belgelerle yapılan iyileştirmeleri destekler; ancak bu destekler kapsamında genellikle DASK ve konut sigortası yaptırma şartı vardır. Sonuçta, mantolama hem enerji tasarrufu sağlar hem de sigortalanması gereken bina değerini artırır.

Karşılaştırmalı ve Kooperatif Çözümler

Bazı durumlarda toplu sigorta çözümleri tercih edilebilir. Örneğin bir apartman kooperatifinin toplu olarak mantolama yaptırması halinde, kooperatif sigorta şirketinden toplu DASK ve konut sigortası paketi talep edebilir. Toplu poliçelerde maliyet paylaşımı yapılabildiği için bireysel poliçelere göre indirim sağlanabilir. Belediyeler veya kamu kuruluşları bazen bölgesel çapta toplu DASK anlaşmaları yaparak birden fazla binanın sigortalanmasını teşvik eder; bu durumda mantolama projelerinde de toplu satın alma ve toplu sigorta avantajı elde edilebilir.

Sigorta Hasar Süreci ve Örnek Durumlar

Farklı senaryolarda mantolama ve sigorta ilişkisini örnekleyelim:

• Deprem Hasarı: Bir apartman blokuna dış cephe mantolaması yapıldığını varsayalım. Deprem sonrası bina hasar görünce DASK, binanın taşıyıcı sisteminde oluşan hasarları tazmin eder. Mantolama katmanı ise yapının bir parçası değil, dış kaplama olarak kabul edildiği için DASK ödeme yapmaz. Mantolama altındaki duvar çatlakları veya kolon kırıkları için hesaplanan tazminat binanın yeniden inşa bedelinden karşılanır; ancak mantolama levhalarının yenilenmesi için ek ödeme yapılmaz.
• Fırtına veya Dolu: Kuvvetli bir fırtına sırasında binanın dışındaki mantolama levhaları zarar görebilir. Bu durumda standart konut sigortası poliçesi kapsamındaki fırtına veya dolu teminatıyla hasar ele alınabilir. Ancak birçok sigorta şirketi, mantolama sistemini bakım işi sayar; gevşek monte edilmiş levhaların fırtınada uçması gibi durumları genellikle kapsam dışı bırakır. Yine de, poliçeye izolasyon ek teminatı eklenmişse, fırtına veya su baskını sonucunda oluşan mantolama hasarları belirlenen sınırlar dahilinde karşılanabilir.
• Su Baskını / Nem: Şiddetli yağış sonrası dış cephe mantolaması altında su birikmesi olsun. Konut sigortası, dışarıdan gelen su baskını zararlarını (örneğin bina bodrumunun suyla dolması) teminat altına alabilir; ancak mantolama altındaki izolasyon katmanına zarar gelmesi genelde bakım onarımı sayılır ve ödenmez. Başka bir senaryoda bina içi su tesisatı patlayıp mantolama altına sızan suya neden olabilir. Bu durumda dahili su teminatı binanın içindeki su kaçaklarını kapsar; mantolama tabakasında oluşan nem hasarı ise çoğunlukla teminat dışında tutulur.
• Çatı ve İzolasyon Karşılaştırması: Aşırı kar yükü nedeniyle çatıda su birikmesi oluşursa, konut sigortası bu su sızıntısını karşılama teminatıyla giderimi mümkün kılabilir. Ancak çatının izolasyonundaki hata nedeniyle sızıntı meydana gelirse, sigortanın bunu karşılaması muhtemel değildir. Mantolama uygulamalarında da benzer bir durum söz konusudur: Dış etkenlerin (kar, yağmur, fırtına vb.) yol açtığı hasarlar teminatlar çerçevesinde değerlendirilirken, eksik veya hatalı yapılan yalıtım nedeniyle oluşan sorunlar genellikle sigorta güvencesi dışında tutulur.
• Yazlık Ev Örneği: Denize yakın bir yazlıkta uygulanan mantolama, yaz boyunca güneş, tuzlu sis ve nem gibi etkenlere maruz kalır. Fırtına veya dolu yağışı mantolama yüzeyini zedeleyebilir; bunlar su/dolu teminatıyla onarılır. Ancak yazlıkta tuzlu suyun yarattığı aşınmalar genellikle bakım eksikliği sayılır. Tuzlu hava EPS strafor üzerindeki boya-kaplamaya zarar verebilir; bu zararlar standardı dışı tutulabilir. Yine de, sigortacınıza durumu bildirerek izolasyon ve yüzey teminatlarına bakmanız fayda sağlar.
• Kentsel Dönüşüm: Riskli yapı statüsündeki eski bir apartman yıkılıp yeniden inşa edildiğinde dış cephe yalıtımı yaygın bir uygulamadır. Kentsel dönüşüm projelerinde yeni binanın mantolama maliyeti de dahil edilerek DASK ve konut sigortası primleri yeniden hesaplanır. Yenilenen binada kullanılan ısı yalıtım malzemeleri, binanın yeniden inşa maliyetine eklendiği için sigorta eksperleri bu ek masrafı da dikkate alır. Bu sayede yeni binada hem enerji verimliliği elde edilir hem bina değerinin güncel sigorta bedeliyle güvence altına alınması sağlanır.

Prim ve Örnek Hesaplamalar

Sigorta primleri genellikle binanın değerine, yapı sınıfına ve lokasyona göre hesaplanır. Örneğin 200 m² alanlı bir betonarme dairenin yeniden yapım maliyeti 1.200.000 TL olsun. DASK primini hesaplamak için metrekare başına bir tarife kullanılır. Diyelim DASK için metrekare başına prim 300 TL olarak belirlendi; bu durumda DASK yıllık primi 200 × 300 = 60.000 TL olacaktır. Konut sigortasında ise bina ve eşya değerleri toplandıktan sonra risk profili göz önüne alınır. Mantolama için ısı yalıtımı maliyeti 80.000 TL eklendiğinde yeni değer 1.280.000 TL olur; bu durumda konut sigortası priminde de yaklaşık %5-10 oranında artış beklenebilir (kesin hesaplama poliçe detaylarına bağlıdır).

Bina Sınıfı ve Risk: Betonarme, gazbeton veya çelik yapılar genelde daha düşük prim sınıfına girerken, ahşap veya kerpiç yapılar daha yüksek riskli kabul edilir. Örneğin eski kerpiç bir ev, DASK’ta yüksek hasar riski sınıfında olabilir ve prim katsayısı artabilir. Mantolama bu riski direk olarak azaltmasa da, sigortacılar yalıtım kalitesine göre ufak avantajlar tanıyabilir. Yüksek riskli binalarda mantolama, binanın toplam maliyetini artırdığı için primlerde doğrudan bir artışa yol açar.

Özet

Bu incelemede DASK ve konut sigortası kapsamlarının mantolamayı nasıl ele aldığı detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Mantolama, binanın enerji verimliliğini ve konforunu artırırken, sigorta kapsamı söz konusu olduğunda ayrı bir değerlendirme gerektirir. Zorunlu DASK, yalnızca yapı taşıyıcılarının deprem hasarını karşılar; mantolama malzemeleri ve cephe kaplamaları bu kapsama dahil değildir. Konut sigortası ise yangın, su baskını, hırsızlık gibi çok çeşitli riskleri içerir, ancak mantolama genellikle temel teminat dışında kalır.

Bu bilgiler ışığında, konut sahiplerinin mantolama öncesi sigorta şartlarını dikkatle incelemeleri, poliçe bedelini güncellemeleri ve gerekirse ek teminatları aldırmaları önerilir. Aynı şekilde sigorta uzmanları ve acenteler, mantolamanın sigorta kapsamına etkisi konusunda müşterilerini doğru bilgilendirmeli, tüm riskleri ve muafiyetleri anlatmalıdır. Mantolama hem enerji verimliliği hem konfor açısından önemli bir yatırım olmakla birlikte, sigorta güvencesi önceden planlanmadığında ciddi maddi riskler ortaya çıkabilir. Doğru iletişim ve kapsamlı planlama, bu riskleri önlemenin anahtarıdır. Mantolama projeleri planlanırken bina değerinin ve risk faktörlerinin sigorta kapsamına tam yansıtılması, hem enerji tasarrufu hem maddi güvence açısından önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Soru: Mantolama yaptırdıktan sonra DASK primim artar mı?
Cevap: DASK primleri genellikle binanın yapı sınıfı ve risk bölgesine göre belirlenen tarifelere göre hesaplanır. Mantolama yapılması binanın yeniden inşa bedelini artırsa da, DASK için uygulanan metrekare prim katsayısı değişmez. Ancak DASK primine esas alınan sigorta bedelinin artması nedeniyle yıllık ödenecek prim miktarı bir miktar yükselebilir.

Soru: Konut sigortasına mantolamayı ek teminat olarak yazdırabilir miyim?
Cevap: Evet. Bazı sigorta şirketleri konut poliçelerine ek izolasyon veya dış cephe teminatı ekleme seçeneği sunar. Eğer poliçeye bu ek teminat ilave edilmişse, mantolama ile ilgili (dış etken kaynaklı) hasarlar belirlenen limitler dahilinde karşılanabilir. Poliçe yenileme döneminde sigortacınızla görüşerek bu seçeneği değerlendirebilirsiniz.

Soru: DASK tek başına mantolama hasarını karşılar mı?
Cevap: Hayır. DASK yalnızca binanın taşıyıcı sistemindeki deprem hasarlarını (kolon çatlağı, duvar göçmesi vb.) tazmin eder. Mantolama katmanı DASK kapsamı dışındadır. Mantolama sonrası ortaya çıkan hasarlar için konut sigortası veya ek izolasyon teminatı gereklidir.

Soru: Mantolama binayı depreme daha dayanıklı yapar mı?
Cevap: Mantolama esas olarak ısı yalıtımı içindir; binanın taşıyıcı sistemine doğrudan güçlendirme sağlamaz. Dolayısıyla deprem güvenliğini artırmak için kolon-kiriş güçlendirmesi gibi mühendislik önlemleri gereklidir. Mantolama, duvarlardaki sıcaklık farklarını azaltarak ince çatlak riskini hafifletebilir, ancak bu etkisi sınırlıdır ve sigorta kapsamında ek bir avantaj sağlamaz.

Soru: Su baskını mantolama altını su basarsa ne yapılmalı?
Cevap: Dış kaynaklı su baskını teminatı varsa öncelikle bu sigortaya başvurulur. Ortaya çıkan su baskını binanın alt kısımlarında hasara neden olmuşsa (duvarlar rutubetlenmiş, iç döşeme zarar görmüş) konut sigortası bu zararları karşılar. Mantolama altındaki izolasyonun ıslanması ise genellikle bakım eksikliği sayıldığı için ödenmez; ancak hasarın diğer unsurları tazmin edilir. Yine de sigorta eksperine mantolama katmanının durumu gösterilmelidir.

Soru: Yangın teminatı EPS mantolamasını kapsar mı?
Cevap: EPS strafor gibi yanıcı malzeme içeren mantolama sistemlerinde yangın riski yüksektir. Yangın teminatı, binadaki yangın hasarlarını karşılar; örneğin bir yangın çıkarsa duvardaki ve döşemedeki yanıklar ödenir. Yanıp zarar gören mantolama levhalarının değiştirilmesi de onarım kapsamında ele alınır. Ancak DASK poliçesi normal yangınları kapsamaz; sadece deprem sonrası yangın hasarına ödeyecektir. Konut sigortası kapsamında mantolama yangını, eğer poliçede yanıcı malzeme kullanımı bildirildiyse, sigorta teminatına dahildir. EPS mantolama kullanıyorsanız, yangına karşı ek önlemler almak (yangına dayanıklı boya, sprinkler sistemi vb.) sigorta açısından da fayda sağlayabilir.

Soru: Mantolama sonrası bir hasar yaşanırsa yeni poliçe yapılırken ne yapılmalı?
Cevap: Hasar tespit edilip onarım masrafları ödendikten sonra yeni veya güncellenmiş poliçe düzenlenirken, önceden gerçekleşen hasarlar ve yapılan tamir faturaları sigorta şirketine eksiksiz sunulmalıdır. Bu, poliçe düzenlerken bina değerinin ve risk analizinin doğru yapılmasını sağlar. Mantolama yapılmış binalarda her yenileme döneminde bina değerinin ve yapılan ilavelerin güncellendiğinden emin olunması önemlidir.

Yukarıdaki bilgiler ışığında, mantolama uygulamalarının DASK ve konut sigortası kapsamındaki yeri netleşmiştir. Sigortalıların mantolama öncesi ve sonrası sigorta şartlarını iyi anlamaları, binanın tüm değerini yansıtacak şekilde sigorta bedelini güncellemeleri ve gerekirse ek teminatları poliçeye ekletmeleri tavsiye edilir. Sigorta uzmanları ve acenteler ise mantolamanın sigorta kapsamına etkisi konusunda doğru bilgilendirme yapmalı, müşterilerin tüm riskleri tam anlamıyla kavramasını sağlamalıdır. Mantolama, enerji verimliliği ve konfor açısından önemli bir yatırım olmakla birlikte, sigorta güvencesi önceden planlanmadığında maddi risk doğurabilir. Doğru iletişim, titiz hasar tespiti ve kapsamlı planlama, bu riskleri en aza indirmenin anahtarıdır.